(DEFENCE SECURITY ASIA) — Dalam perkembangan yang memburukkan lagi ketegangan di Timur Tengah, Iran telah melancarkan serangan peluru berpandu ke atas Pangkalan Udara Al Udeid di Qatar, iaitu pangkalan tentera terbesar Amerika Syarikat di rantau itu, sebagai tindak balas terhadap serangan udara oleh Amerika ke atas infrastruktur nuklear negara itu beberapa hari lalu.

Beberapa saksi di ibu negara Qatar, Doha, melaporkan terdengar letupan kuat di udara, sementara video yang tular di media sosial memaparkan sistem pertahanan udara beroperasi memintas ancaman yang datang—cahaya terang kelihatan menghiasi langit malam di kawasan kediaman.

Serangan ini, yang disahkan oleh media rasmi Iran dan kemudian oleh Kor Pengawal Revolusi Islam (IRGC), menandakan fasa baharu dan lebih tegang dalam konflik tiga penjuru antara Iran, Amerika Syarikat dan Israel, yang telah menggugat kestabilan geopolitik serantau.

Menurut pihak berkuasa Tehran, serangan peluru berpandu itu merupakan tindak balas yang tepat dan seimbang terhadap tindakan ketenteraan Amerika yang menyasarkan kemudahan pengayaan uranium Iran pada hujung minggu lalu.

Dalam kenyataan rasmi, IRGC menyatakan: “Republik Islam Iran, dengan kebergantungan kepada Tuhan Yang Maha Esa dan rakyatnya yang beriman dan berbangga, tidak akan membiarkan sebarang pencerobohan terhadap integriti wilayah, kedaulatan atau keselamatan nasionalnya tidak dibalas.”

Majlis Keselamatan Kebangsaan Tertinggi Iran pula menyatakan bahawa bilangan peluru berpandu yang digunakan dalam serangan terhadap Pangkalan Udara Al Udeid adalah sama dengan jumlah bom yang digunakan oleh pesawat Amerika dalam serangan ke atas kemudahan nuklear Iran.

Pangkalan Udara Al Udeid, terletak di barat daya Doha, menempatkan kira-kira 8,000 anggota tentera Amerika dan berperanan sebagai ibu pejabat hadapan bagi operasi udara Komando Pusat A.S. di Timur Tengah.

Anggota tentera Britain juga dilaporkan berkhidmat secara bergilir di pangkalan tersebut dalam operasi pelbagai negara.

Walaupun kerajaan Qatar mengesahkan bahawa tiada kematian atau kecederaan dilaporkan hasil serangan itu—kerana pangkalan berkenaan telah dikosongkan lebih awal—tahap sebenar kerosakan fizikal masih belum diketahui.

Kementerian Pertahanan Qatar turut memaklumkan bahawa sistem pertahanan udaranya telah berjaya memintas beberapa ancaman yang datang.

Jabatan Pertahanan A.S. masih belum mengeluarkan penilaian penuh, tetapi petunjuk awal menunjukkan bahawa peluru berpandu Iran mungkin tidak mengenai sasaran yang dimaksudkan.

Seorang pegawai kanan Rumah Putih memberitahu CNN bahawa pentadbiran Trump memang menjangkakan tindakan balas daripada Iran, khususnya berdasarkan insiden serupa selepas pembunuhan Komander IRGC, Qasem Soleimani pada tahun 2020.

“Kami tahu mereka akan membalas. Mereka pernah bertindak balas cara sama selepas Soleimani,” katanya, sambil menambah bahawa Presiden ketika itu enggan terjebak lebih jauh dalam konflik tetapi bersedia bertindak lebih agresif sekiranya perlu.

Presiden Trump dijadualkan mengadakan mesyuarat tergempar bersama pegawai kanan keselamatan negara hanya beberapa jam selepas serangan itu untuk menilai langkah seterusnya.

Imej satelit bertarikh 19 Jun menunjukkan kawasan tarmac di Al Udeid hampir kosong, memberi petunjuk bahawa pesawat Amerika telah dipindahkan lebih awal—kemungkinan besar sebagai langkah berjaga-jaga terhadap kemungkinan serangan balas oleh Iran.

Dua pegawai pertahanan Amerika mengesahkan kepada CNN bahawa pesawat tempur telah dialihkan ke lokasi lain sebagai sebahagian daripada usaha melindungi aset dan kelengkapan tentera di Timur Tengah susulan ketegangan antara Iran dan Israel.

Langkah pencegahan turut melibatkan kapal-kapal Tentera Laut Amerika Syarikat yang ditempatkan di Naval Support Activity Bahrain, yang turut meninggalkan pelabuhan minggu lalu.

Lokasi terkini kapal dan pesawat tersebut masih dirahsiakan.

Di Doha, penduduk awam tidak diberikan sebarang amaran awal.

Seorang bapa kepada dua anak berkata letupan kuat menggoncang bandar, dan mereka tidak menerima sebarang arahan keselamatan daripada pihak berkuasa.

“Anak-anak kami panik dan tidak tahu apa yang harus dilakukan apabila kami arahkan mereka masuk ke tempat perlindungan,” katanya.

“Nampaknya terdapat banyak tembakan balas dan pemintasan berlaku.”

Kelemahan Qatar dalam memberikan amaran awam tepat pada masanya mencetuskan persoalan mengenai tahap kesiapsiagaan negara itu sekiranya konflik lebih besar tercetus.

Mesej daripada pihak Iran sangat jelas: pangkalan tentera A.S. di rantau ini bukanlah simbol kekuatan, tetapi sebaliknya merupakan “titik kelemahan,” menurut kenyataan IRGC.

Pendekatan ini mencerminkan doktrin pertahanan Iran yang kian agresif, dengan menekankan kepada tindak balas seimbang dan kemampuan menyerang sasaran strategik Amerika secara langsung.

Serangan ini turut menunjukkan keupayaan Iran yang semakin berkembang dari segi peluru berpandu jarak jauh, yang kini menjadi tonggak kepada strategi peperangan asimetrik Tehran.

Pangkalan Al Udeid—yang sebelum ini dianggap antara aset paling selamat Amerika di Timur Tengah—kini terbukti terdedah kepada serangan balas Iran.

Serangan ini berlaku dalam konteks ketegangan yang meningkat susulan serangan bersama A.S. dan Israel terhadap fasiliti nuklear Iran pada hujung minggu lalu, yang disifatkan Tehran sebagai pencerobohan terhadap kedaulatan dan haknya untuk membangunkan tenaga nuklear secara aman.

Penganalisis strategik memberi amaran bahawa kesediaan Iran untuk menyerang aset Amerika di luar rantau jiran menunjukkan risiko salah percaturan semakin tinggi.

Ketiadaan saluran diplomasi yang berkesan antara Washington dan Tehran hanya memburukkan kebimbangan terhadap tercetusnya konflik yang lebih luas di Teluk.

Walaupun diplomasi masih menjadi pilihan teori, pertukaran serangan terbaru ini membayangkan kedua-dua pihak lebih cenderung kepada konfrontasi ketenteraan berbanding penyelesaian aman.

Persoalan kini sama ada serangan ini sekadar demonstrasi simbolik atau permulaan kepada kitaran balas dendam yang baharu.

Apa yang pasti, Teluk Parsi kini memasuki babak yang lebih berbahaya—di mana peluru berpandu menjadi suara utama dalam percaturan geopolitik.

— DEFENCE SECURITY ASIA