Beijing Perketat “Cengkaman” Terhadap Nadir Bumi (REE), Industri Pertahanan Amerika Berisiko Tinggi

Ad

(DEFENCE SECURITY ASIA) — Pada 4 April lalu, Kementerian Perdagangan China telah mengenakan sekatan eksport terhadap tujuh unsur nadir bumi (REE) dan magnet yang digunakan dalam sektor pertahanan, tenaga dan automotif, sebagai tindak balas terhadap tindakan Presiden Amerika Syarikat, Donald Trump yang menaikkan tarif ke atas produk buatan China.

Sekatan eksport baharu oleh China itu melibatkan tujuh daripada 17 unsur nadir bumi (REE) — iaitu samarium, gadolinium, terbium, disprosium, lutetium, skandium dan yttrium — dan mewajibkan syarikat-syarikat untuk mendapatkan lesen khas eksport sebelum dibenarkan mengeksport mineral serta magnet tersebut.

Menurut laporan oleh kumpulan pemikir, Centre for Strategic and International Studies (CSIS), Amerika Syarikat merupakan antara negara yang paling terdedah dalam rantaian bekalan ini terutamanya melibatkan industri pertahanan.

Sehingga tahun 2023, China menyumbang sebanyak 99 peratus daripada pemprosesan unsur nadir bumi berat (heavy REEs) di peringkat global, dengan hanya sumbangan kecil datang daripada sebuah loji penapisan di Vietnam.

“Unsur nadir bumi (REEs) amat penting dalam pelbagai teknologi pertahanan, termasuk pesawat pejuang F-35, kapal selam kelas Virginia dan Columbia, peluru berpandu Tomahawk, sistem radar, dron Predator tanpa pemandu serta siri bom pintar Joint Direct Attack Munition (JDAM).”

“Sebagai contoh, setiap jet pejuang F-35 mengandungi lebih 900 paun (400kg) unsur nadir bumi.”

“Sebuah kapal pemusnah Arleigh Burke kelas DDG-51 pula memerlukan kira-kira 5,200 paun (REE), manakala sebuah kapal selam kelas Virginia menggunakan sekitar 9,200 paun unsur REE berharga itu,” menurut laporan oleh CSIS itu.

Menurut CSIS, Amerika Syarikat kini ketinggalan dalam pembuatan teknologi pertahanan berbanding China.

“China sedang memperluaskan pengeluaran senjatanya secara agresif dan memperoleh sistem serta peralatan ketenteraan canggih pada kadar lima hingga enam kali lebih pantas berbanding Amerika Syarikat.”

“Ketika China bersiap sedia dengan pemikiran menghadapi peperangan, Amerika Syarikat pula masih beroperasi dalam suasana aman.”

Malah sebelum sekatan terbaru ini dikenakan, industri pertahanan Amerika Syarikat menurut CSIS, sudah pun berdepan kekangan kapasiti dan gagal meningkatkan pengeluaran untuk memenuhi permintaan terhadap teknologi ketenteraan.

Sekatan tambahan terhadap bahan mineral kritikal ini hanya akan memburukkan lagi jurang yang wujud, sekaligus memberi peluang kepada China untuk memperkukuh keupayaan ketenteraannya dengan lebih pantas berbanding Amerika Syarikat.

Penganalisis memberikan contoh bagaimana pesawat pejuang F-35 Lightning II menggunakan unsur nadir bumi (REEs) secara meluas dalam pembinaannya serta sistem-sistem canggihnya.

Mineral-mineral ini amat penting bagi menyokong pelbagai sistem elektronik termaju, keupayaan halimunan (stealth), dan komponen aeroangkasa yang membentuk keupayaan keseluruhan pesawat F-35.

Di Mana Unsur Nadir Bumi Digunakan Dalam F-35:

Salutan Halimunan (Stealth Coating) dan Bahan Pembinaan:

Unsur nadir bumi seperti yttrium digunakan dalam bahan penyerap gelombang radar yang membantu menjadikan F-35 sukar dikesan oleh sistem pengesanan musuh.

Magnet Berprestasi Tinggi:

Unsur seperti neodymium, samarium, dysprosium dan terbium digunakan dalam magnet kekal yang sangat penting untuk sistem motor elektrik, radar, alat penggerak (actuators), sistem sasaran dan sistem navigasi pesawat ini.

Magnet ini mampu bertahan pada suhu tinggi dan mengekalkan prestasi dalam keadaan operasi yang mencabar.

Optik dan Sensor:

Unsur gadolinium dan europium digunakan untuk meningkatkan keupayaan sistem pengimejan dan penderia inframerah yang terdapat pada Electro-Optical Targeting System (EOTS) dan Distributed Aperture System (DAS).

Sistem Peperangan Elektronik (EW):

Unsur nadir bumi turut menjadi sumber utama kuasa kepada sistem pengacau (jamming), komunikasi dan pengawasan yang penting dalam operasi peperangan elektronik moden.

Sistem Kawalan Penerbangan dan Agihan Kuasa:

REEs digunakan dalam komponen elektronik berprestasi tinggi bersaiz kecil yang mengawal pengagihan kuasa, alat kawalan penerbangan dan sistem enjin pesawat.

📦 Berapa Banyak Unsur Nadir Bumi Digunakan Dalam F-35?

Setiap pesawat F-35 dianggarkan mengandungi lebih 900 paun (sekitar 400 kilogram) unsur nadir bumi — satu jumlah yang besar dan menunjukkan betapa pesawat ini bergantung kepada komponen berteknologi tinggi.

⚠️ Kenapa Isu Ini Penting Dari Sudut Geopolitik:

China menguasai sekitar 85 hingga 90 peratus daripada pasaran pemprosesan unsur nadir bumi dunia, sekaligus memberikannya kelebihan strategik terhadap rantaian bekalan pertahanan Amerika Syarikat dan sekutunya.

Sebarang gangguan terhadap bekalan ini boleh melambatkan proses pengeluaran atau meningkatkan kos bagi platform utama seperti F-35.

Kapal-kapal selam Amerika Syarikat — terutamanya yang berkuasa nuklear seperti kelas Virginia dan Columbia — bergantung secara signifikan kepada unsur nadir bumi (REEs) dalam pembinaan serta sistem-sistem operasi mereka.

Bagaimana Unsur Nadir Bumi Digunakan Dalam Kapal Selam Amerika Syarikat

Magnet Kekal Berkuasa Tinggi:

Unsur nadir bumi seperti neodymium, dysprosium dan samarium memainkan peranan kritikal dalam pembuatan magnet kekal yang digunakan pada sistem motor pendorong senyap, peralatan navigasi, sistem sonar, dan sistem kawalan automatik dalam kapal selam.

Magnet ini bukan sahaja mampu menghasilkan medan magnet yang kuat, tetapi juga ringan, kompak dan tahan haba, menjadikannya sangat sesuai untuk digunakan dalam ruang sempit dan sistem berprestasi tinggi seperti yang terdapat dalam kapal selam.

Sistem Sonar dan Penderia Bawah Laut:

Unsur seperti terbium, europium dan gadolinium pula digunakan dalam transduser sonar berkepekaan tinggi, hidrofon, serta pelbagai teknologi pengesanan akustik lain yang amat penting untuk operasi halimunan dan pengesanan ancaman bawah permukaan.

Keupayaan sonar ini membolehkan kapal selam kekal tidak dikesan dan mengekalkan keunggulan dalam peperangan dasar laut.

Peperangan Elektronik dan Komunikasi:

Kapal selam Amerika turut menggunakan unsur nadir bumi untuk menjana kuasa kepada sistem pengacau elektronik canggih, rangkaian komunikasi selamat, serta elektronik kaunter-ukur yang amat diperlukan ketika beroperasi dalam zon bawah laut yang penuh persaingan dan ancaman.

Sistem ini membolehkan kapal selam terus beroperasi tanpa dikesan sambil mengekalkan keupayaan komunikasi dan pertahanan diri yang tinggi.

Komponen Reaktor Nuklear:

Beberapa unsur nadir bumi juga digunakan dalam rod kawalan, bahan pelindung radiasi, dan penderia pemantauan yang merupakan sebahagian daripada sistem pendorong nuklear kapal selam, terutamanya dalam persekitaran yang terdedah kepada sinaran tinggi.

Tanpa bahan-bahan ini, operasi reaktor nuklear dalam ruang sempit dan tertutup seperti kapal selam tidak akan dapat dijalankan dengan selamat dan efisien.

🧪 Mengapa Unsur Nadir Bumi Penting Untuk Kapal Selam:

Kapal selam seperti kelas Virginia direka khas untuk keupayaan halimunan, daya ketahanan operasi jangka panjang dan serangan berketepatan tinggi — kesemuanya bergantung kepada sistem berasaskan unsur nadir bumi (REEs).

Sebuah kapal selam serangan kelas Virginia dianggarkan mengandungi beribu-ribu paun unsur nadir bumi yang tersebar dalam sistem pendorongan, pengesanan serta persenjataannya.

🌍 Kepentingan Geopolitik:

Penguasaan Amerika Syarikat dalam operasi bawah permukaan laut banyak bergantung kepada bekalan berterusan unsur nadir bumi, yang kebanyakannya dilombong dan diproses di China.

Sebarang gangguan terhadap rantaian bekalan ini — sama ada akibat sekatan perdagangan atau ketegangan geopolitik — boleh mengancam jadual pengeluaran kapal selam dan menjejaskan tahap kesiapsiagaan armada laut negara itu.

— DEFENCE SECURITY ASIA